Panorama Bieszczad rozpościerająca się z Połoniny Wetlińskiej, w tle Tarnica (fot. Sebastian R. Bielak)

Bieszczady – kraina bezkresnych połonin

Bieszczady to pasmo górskie położone w południowo-wschodniej Polsce, przez wiele osób uznawane za najdzikszy region kraju oraz jeden z najcenniejszych pod względem przyrodniczym zakątków Europy. Jako część Karpat Wschodnich Bieszczady rozciągają się na pograniczu Polski, Słowacji oraz Ukrainy. Nie są to góry zbyt wysokie, ponieważ najwyższy szczyt po polskiej stronie, czyli Tarnica ma raptem 1346 m n.p.m., ale za to tutejsza przyroda jest naprawdę dzika, a środowisko tylko w niewielkim stopniu przekształcone przez człowieka. To właśnie w Bieszczadach występuje najwięcej w całej Polsce niedźwiedzi, rysi oraz wilków. W obrębie polskiej części Bieszczad znajduje się park narodowy, dwa parki krajobrazowe oraz kilkanaście rezerwatów przyrody, które łącznie zajmują ponad 1100 km² powierzchni. Dominującym elementem bieszczadzkich krajobrazów są lasy, które do czasów nam współczesnych zachowały swój naturalny charakter, chociaż na przełomie XIX i XX w. były intensywnie wycinane... [więcej]

Dolina rzeki Biebrzy to rozległy, płaski i podmokły teren pokryty torfowiskami (fot. Sebastian R. Bielak)

Dolina Biebrzy – ostatnie dzikie mokradła Europy

Dolina Biebrzy to jedna z najpiękniejszych dolin rzecznych na Podlasiu, która na przestrzeni minionych dekad oparła się próbom zmeliorowania i osuszenia. Znajdują się tu całkowicie naturalne i rozległe (o powierzchni 100 000 ha) torfowiska niskie z fragmentami torfowisk wysokich, które uważa się za największe w Polsce oraz jedne z najcenniejszych w Europie. Dolina Biebrzy, a zwłaszcza jej Basen Dolny to również unikatowa w skali kontynentu ostoja ptaków wodno-błotnych i drapieżnych. Spośród występujących tu prawie 280 gatunków większość odbywa lęgi, przy czym część to ptaki bardzo rzadkie, a nawet zagrożone wyginięciem. Z tych powodów w latach 90. XX w. powołano do istnienia Biebrzański Park Narodowy, który z powierzchnią wynoszącą prawie 600 km² jest największym parkiem narodowym w Polsce (ponad 40% obszaru parku zajmują słynne Biebrzańskie Bagna). Dolina Biebrzy należy również do sieci Natura 2000 oraz figuruje na liście Konwencji Ramsarskiej. Ogromne znaczenie Biebrzańskich... [więcej]

Panorama właściwych Gór Stołowych widoczna ze szczytu Szczelińca Wielkiego (fot. S. R. Bielak)

Góry Stołowe – tajemniczy świat Skalnych Miast

Góry Stołowe to pasmo górskie należące do Sudetów Środkowych, które rozciąga się na pograniczu Polski i Czech – od Kotliny Krzeszowskiej aż do Polanicy-Zdrój. Cały łańcuch górski ma 45 km długości oraz kilkanaście kilometrów szerokości, przy czym w jego skład wchodzą: Zawory, Skały Adrszpasko-Cieplickie, Brumowskie Ściany oraz Góry Stołowe Właściwe. Po polskiej stronie najbardziej znanym fragmentem są Góry Stołowe Właściwe, które w całości objęte są szczególną ochroną w postaci parku narodowego (ponad 63 km² powierzchni). To właśnie tutaj znajduje się najwyższa część całego pasma górskiego, ponad którą góruje Szczeliniec Wielki wznoszący się 919 m n.p.m. Z kolei najbardziej urokliwe fragmenty czeskich Gór Stołowych to Brumowskie Ściany i Skały Adrszpasko-Cieplickie, położone na północ od Kudowy. Góry Stołowe to jedyne pasmo górskie w Polsce oraz jedno z niewielu w Europie o budowie płytowej, w której poszczególne warstwy skał zalegają płasko jedna na drugiej. Tworzą je margle oraz... [więcej]

Polodowcowy Kocioł Małego Stawu z widoczną w tle Śnieżką (1602 m n.p.m.), (fot. Sebastian R. Bielak)

Karkonosze – mityczna kraina Ducha Gór

Karkonosze to najwyższe pasmo górskie Sudetów oraz jeden z najciekawszych pod względem przyrodniczym i kulturowym fragmentów Dolnego Śląska. Znajduje się tu kilkanaście rezerwatów przyrody oraz dwa parki narodowe, które chronią florę i faunę zarówno po polskiej, jak również po czeskiej stronie gór. Karkonosze figurują na liście międzynarodowych Rezerwatów Biosfery UNESCO z powierzchnią wynoszącą ponad 600 km². Najwyższym szczytem tego łańcucha górskiego jest Śnieżka, której wysokość wynosi 1602 m n.p.m. W Karkonoszach znajdują się liczne pozostałości po ostatniej epoce lodowcowej, w tym m.in. polodowcowe jeziora górskie, zwane stawami karkonoskimi. Należą do nich Śnieżne Stawki oraz Wielki i Mały Staw, które znajdują się we wschodniej części gór. Jeziora te powstały w kotłach lokalnych lodowców górskich, które stopniały tysiące lat temu na skutek ocieplenia się klimatu. Dzięki temu, że lodowce otoczone były morenami powstała z nich woda nie spłynęła w dół zboczy, lecz została na... [więcej]

Urokliwa panorama Doliny Prądnika roztaczająca się ze Wzgórza Okopy (fot. Sebastian R. Bielak)

Ojców i Dolinki Krakowskie – esencja Jury

W południowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej znajduje się kilkanaście wyjątkowo pięknych dolin, których niepowtarzalne walory przyrodnicze przyczyniły się do założenia w tym miejscu Ojcowskiego Parku Narodowego oraz Parku Krajobrazowego „Dolinki Krakowskie”. Doliny te są cechą charakterystyczną jurajskich krajobrazów i zazwyczaj występują w formie głębokich jarów lub wąwozów, otoczonych stromo opadającymi zboczami, ponad którymi górują skalne ostańce. Ich wartość nie wynika tylko z malowniczych krajobrazów, ale przede wszystkim jest pochodną wysokiej bioróżnorodności cechującej tutejszą florę i faunę. Dobrym przykładem jest Dolina Prądnika, w której występuje aż 6 tys. gatunków zwierząt oraz ponad 2,5 tys. gatunków roślin naczyniowych, mchów, grzybów i porostów. Pozostałe doliny znajdujące się w granicach obydwu parków są równie ciekawe i pod względem przyrodniczym niewiele ustępują Dolinie Prądnika. W Ojcowskim Parku Narodowym wymienić tu można Dolinę... [więcej]

Golica (824 m n.p.m.), leżąca w paśmie Właściwych Pienin widoczna ze szczytu Sokolicy (fot. S. Bielak)

Pieniny – góry rzeźbione wiatrem i wodą

Pieniny to położone na południu Polski niewielkie pasmo górskie będące fragmentem znacznie większych Karpat. W porównaniu do Tatr czy Sudetów wielkość Pienin nie jest zbyt imponująca, gdyż góry te mają 35 km długości i 7 km szerokości, a najwyższy szczyt (Wysoka) sięga zaledwie 1052 m n.p.m. Mimo to jednak nie można im odmówić górskiego charakteru oraz autentycznego piękna, którego głównym twórcą jest Dunajec. Ta górska rzeka płynie u stóp Pienin tworząc w wapiennych skałach malowniczy przełom, który rozdziela całe pasmo na trzy odrębne części: Pieniny Spiskie, Właściwe i Małe. Pomimo niewielkiej powierzchni gór przyroda Pienin jest niezwykle urozmaicona, gdyż żyje tu 13 tys. gatunków zwierząt, co stanowi ponad jedną trzecią wszystkich gatunków występujących w Polsce. Wyjątkową wartość pienińskiej przyrody doceniono już w latach 30. XX w. powołując do istnienia Pieniński Park Narodowy, który z powierzchnią wynoszącą 23 km² jest najmniejszym parkiem narodowym w naszym kraju. Teraz... [więcej]

Puszcza Białowieska obfituje w śródleśne strumienie i rzeczki, na zdjęciu Łutownia (fot. Sebastian Bielak)

Puszcza Białowieska – królestwo leśnego żubra

Puszcza Białowieska to ogromny kompleks leśny położony na pograniczu Polski i Białorusi, przy czym polska część lasów stanowi 40% całości. Z powierzchnią wynoszącą 1500 km² współczesna puszcza jest pozostałością po dawnych, całkowicie naturalnych lasach rozciągających się na ogromnych obszarach w środkowo-wschodniej Europie. To właśnie tutaj znajduje się Białowieski Park Narodowy, który jest jednym z najstarszych parków narodowych w naszym kraju. Zamieszkuje go ponad 12 tys. różnych gatunków zwierząt, czyli jedna trzecia wszystkich gatunków występujących w Polsce. Z powodu ogromnego bogactwa przyrody Puszcza Białowieska, jako jedyny obszar przyrodniczy Polski, została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Do początku XX w. decydującą rolę w rozwoju białowieskich lasów nie odgrywał człowiek, lecz przyroda dlatego cechą charakterystyczną tutejszych drzewostanów jest złożona, wielogatunkowa struktura oraz duże zróżnicowanie wiekowe wśród drzew. Przykładowo, na terenie... [więcej]

Wolińskie klify tworzą chyba jeden z najpiękniejszych fragmentów polskiego wybrzeża Bałtyku (fot. S.Bielak)

Wyspa Wolin – perła zachodniego Pomorza

Wśród wielu wysp leżących w granicach Polski największą (265 km² powierzchni) i najbardziej znaną jest wyspa Wolin, która znajduje się na Pomorzu Zachodnim. Bez wątpienia jest to jedno z najbardziej zróżnicowanych pod względem przyrodniczym i krajobrazowym miejsc w naszym kraju. Znajdziemy tu bowiem klifowe wybrzeże Bałtyku, piaszczyste plaże i wydmy, łąki, lasy, jeziora polodowcowe oraz deltę Świny z archipelagiem bagnistych wysepek. Ponad 40% powierzchni wyspy zajmuje Woliński Park Narodowy, który powstał w latach 60. XX w. jako pierwszy w Polsce park morski. W krajobrazie północnej części Wolina dominuje wybrzeże Bałtyku, a zwłaszcza te jego fragmenty, wzdłuż których rozciągają się urwiste klify. Najwyższe z nich mają ponad 90 m wysokości i na skutek podmywania przez morskie fale każdego roku przesuwają się 80 cm w głąb lądu. Podobne klify występują również na południu wyspy, wzdłuż wybrzeża Zalewu Szczecińskiego. Poniżej urwisk rozciągają się półdzikie plaże, w sąsiedztwie których pojawiają... [więcej]